jueves, 22 de diciembre de 2022

AQUÍ PODERÍASE MEDIR O TEMPO EN OUTONOS

 Pois si, marchou outro outono que me chegou tarde... mesmo pensei que pasaría sen enterarme. Había moito tempo que non estaba tan afastado do medio. As pegadas do desastre do mes de xullo pasan factura na miña cabeza e costa volver a sentirse ben nunha terra que, no seu conxunto, está ferida... mesmo poden verse as feridas disimuladas por unha fermosura redentora.

Lagoa da Lucenza

Lagoa da Lucenza

Meandro da Tapada, río Sil

Augas Mestas, río Lor e río Sil

O Val da Seara dende a Lagoa da Lucenza

A Seara

Néboa no Val de Visuña

Fervenza Grande de Hórreos

Alvariza de Ferramulín

Souto de Ferramulín

Baixo a Fervenza Grande de Hórreos

Néboas no Pico de Cereixido, Visuña

Meandro no río Selmo baixo Ferramulín

Río Quiroga

A Seara

Devesa das Valiñas

Val do Aceval, Ferramulín

As Barreiras no río Quiroga

A Seara

Río Quiroga

Río Quiroga

A Seara

Devesa das Valiña, Visuña

Souto de Ferramulín

A Seara

Rego das Maseiriña, Visuña


lunes, 25 de julio de 2022

BERRA TERRA, BERRA

Pola estrada cara á Seara vou pedindo desculpas á aldea, a miña casa, ao monte Formigueiros... por non ter ido máis nos últimos tempos. Antes de chegar a Bustelo décatome de que as desculpas son para min mesmo porque estes lugares son esenciais, están dentro, son eu mesmo.
Val de Seceira non existe, o mesmo Val de Seceira que todos os invernos se pon imposible polo xeo e a neve cando chega. Outeiro e a Cruz, no cráter dun volcán de lume, fumo e faiscas que suben do fondo do val... non paro, vexo caras coñecidas, arrepiadas... están sacando aos maiores. 
Cara a Vilarbacú nada, unha fumeira mesta infestada de morte.

Onde estará o lume?
Penso no Caurel baixo, no Boi, Castro Portela, Vilar, Froxán, Vilamor, A Campa, Vidallón, Baldomir, A Pendella, Eiriz, Santa Efemia, Folgoso, Seceda, Ferreirós de Abaixo e de Arriba, Sobredo, Mercurín... de xeito vago, sen enfocar... igual que cando subimos a tarde anterior a Folgoso para ver como o lume se achegaba ás casas da Regada... a vista no centro da estrada para non mirar á dereita ou a esquerda presentindo pena. 

Igual que nun ritual, cada día que melloraba correndo do Alto do Boi ao Alto do Convento, camiño sofocado para que os piñeiros me deixen ver as curvas do río Lor aló abaixo, encaixado... facendo sitio para Vilamor, Vilar, Vidallón... 
Respiro, penso... dou volta e baixo para casa.
Sabendo que podía pasar, non me deu tempo de despedirme: o traballo, o calor, o prezo dos combustibles... impediron que subira a diario ou case a diario como viñen facendo nos últimos case vinte anos. Esas paisaxes do Boi, o Ferreiriño e o Lor eran miñas, eran de todos... Si, eu sabía que pisaba tan contento sobre a bomba de piñeiros... pero era a miña paisaxe, a paisaxe dos lobos. Este ano vin con preocupación, mentras descansaba correndo, como todas as gallas da poda dos piñeiros quedaba coidadosamente esparexida polo chan formando unha alfombra nefasta; mes tras mes durante o inverno e a primavera vexo avanzar estes traballos... penso, uff.
Varios piñeiros levan atravesados máis de dous anos na pista que vai por detrás do Alto dos Mouros, tirounos a neve e o vento dos temporais. De pasar unha e outra vez polos seus extremos fun facendo sitio. Négome a quitalos coa pequena serra xaponesa que sempre metemos na mochila, non debe ser así. Unha das últimas veces comprobo que hai millo para os corzos no chan, penso que para botalo igual quitaron os piñeiros atravesados... Non, os piñeiros seguen alí... 

Como durante todos estes días, cumplo o meu horario de traballo, como rápido e marcho para A Seara. O lume está arriba, pero de camiño vexo con preocupación un fumo negro e denso que o invade todo, que enche vales e corgas, tinguindo o camiño de rabia. Aparco o coche na casa e subo o máis rápido que podo cara a Lucenza. Non vou a nada, non sei a onde vou, só camiño cara arriba coma tantas e tantas outras veces... quizá quero despedirme. Un, dous, tres días para despedirme mirando como paleadoras, helicópteros e brigadistas tentan que o lume non baixe cara a Seara.
Un grupo de voluntarios traballa no fondo do val de Murelos xunto coas brigadas do lume. Xúntome con eles. Hai caras coñecidas... negras, cansadas, tristes... sobre todo tristes.

Hoxe atendo a unha parella de turistas, non podo conter as bágoas imaxinando o sufrimento da xente, a negrura das paisaxes, a desaparición de Vilar do Courel, a desesperación dos animais... 

Son as mesmas bágoas que escorren días despois pensando que pagarán xustos por pecadores e non pasará nada. Queda o consuelo da xenerosidade de moita xente, o optimismo e a esencia que sigue intacta; na nosa man está que toda a desesperación dos veciños, a paisaxe e os seus animais, non sexa gratuíta.
 

martes, 21 de junio de 2022

ENVASES DE CORCHO PARA AUGA

Envases fabricados en corcho para auga.
Procedentes de Vilañán (Quiroga), chegaron alí dende o val do río Lor baixo (Santa Andrea, Freixeiro ou Margaride), onde os empregaban para levar auga á sega.
Están fabricados con láminas de corcho; a súa etrutura está formada por tres cilindros de corcho de distinto diámetro, perfectamente esamblados e impermeabilizados con pez (Dicionario da RAG: substancia branda e pegañenta, de cor escura e insoluble en auga, que provén da destilación de diversas resinas e alcatráns vexetais). Para reforzar a súa estrutura tiñan varios costrelos de castiñeiro a xeito de aneis no exterior, non os conservan todos.
O único que fixemos foi desinfectar os materias, consolidar a estrutura para que non se desintegrara e hidratar os materiais con cera de abella.

Pódense ver no Museo Etnográfico do Concello de Quiroga.








viernes, 10 de junio de 2022

A FOTO DO MIRADOIRO DAS FONTES, RIBAS DE SIL

A foto grande desta reportaxe foi tomada do 25 de novembro de 2017 ás 15h37' no miradoiro das Fontes en Ribas de Sil.
O modelo é meu pai... xa hai 5 anos, o tempo pasa rápido.
Pola súa actividade profesional, foi carniceiro durante toda a súa vida, igual que o seu pai (o meu avó), pasaría por este punto da estrada que conduce dende o val de San Clodio e Quiroga a Castro Caldelas polo Alto da Moá, milleiros de veces (literalmente). Este día subimos alí a ver o miradoiro coñecido como das Fontes, porque é a aldea que ten máis preto... Parada diante del unha paisaxe coñecida: o val dos ríos Sil e Lor, a chaira de Monforte de Lemos, a Serra de Auga Levada e a magnífica traza que forma a Cuarcita Armoricana na espectacular dobra de Castro Dares.
Sen dubidar é unha das miñas imaxes máis repetidas, teñoa visto reproducida ata nos lugares máis insospeitados... non creo que lle ande moi lonxe aqueloutra do Val de Visuña en outono que, tamén, moitas voltas leva dado.
Son dos que considera que o Xeoparque Montañas do Caurel ten maxia, unha parte da maxia... a que fai referencia á xente, principal patrimonio destas montañas, pode condensarse nesta foto da paisaxe parada diante dun home...




domingo, 5 de junio de 2022

REXORDE UNHA DAS ALVARIZAS DE BUSTELO DE FISTEUS (2018-2022)

Benvid@s a un mundo feliz:


O proxecto: https://xacobeo.accioncultural.es/alvariza-lucia-loren/

Intervención artística nunha alvariza de Quiroga
https://www.osil.info/rehabilitacion-e-intervencion-artistica-nunha-alvariza-en-quiroga/

Lucía Loren: «Es toda una suerte trabajar en la alvariza de Bustelo de Fisteus»
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lemos/quiroga/2022/05/28/suerte-trabajar-alvariza-bustelo-fisteus/0003_202205M28C5992.htm

Una alvariza de Quiroga, escenario para el arte contemporáneo
 https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lemos/quiroga/2022/04/28/alvariza-quiroga-escenario-arte-contemporaneo/0003_202204M28C8991.htm

Proyecto artístico en la alvariza de Bustelo de Fisteus
https://www.creandotuprovincia.es/proyecto-artistico-en-la-alvariza-de-bustelo-de-fisteus.htm

La primera escultura en una alvariza: un enjambre imaginario y una colmena de piedra
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lemos/quiroga/2022/06/03/primera-escultura-alvariza-enjambre-imaginario-colmena-piedra/00031654269946335336711.htm

Pouco facía pensar que os muros agochados entre o bosque de mimosas invasoras, á beira da estrada que me leva e me trae de seguido á Seara, completaría co tempo unha historia tan chea de vida.
Todos estes anos pensei que sería magnífico vela en todo o seu esplendor...

10 de marzo de 2018

10 de marzo de 2018

10 de marzo de 2018


A primeira acción de limpeza foi durante un campo de traballo xuvenil internacional que tivo lugar no mes de xullo do ano 2018. Despois duns días intentos de traballo de moz@s e monitores/as, a alvariza contounos o que xa se intuía: a súa estrutura está case intacta e mesmo conserva, en moi mal estado, algúns dos seus trobos orixinais.


9 de xullo de 2018

9 de xullo de 2018

9 de xullo de 2018

A acción do seguinte campo de traballo xuvenil internacional centrouse na limpeza e sinalización dos accesos á espectacular fervenza do Pombar, na mesma estrada, un pouco antes de chegar á Cruz de Outeiro. Cando @s responsables viron o estado no que estaba a alvariza despois dun ano, dedicáronlle un novo esforzo á súa limpeza. Ao mesmo tempo, durante este ano, colocouse unha interpretación que fala das abellas e o mel e, por suposto, estas espectaculares estruturas. 

Aspecto que tiña o día 2 de febreiro de 2019

De novo en 2021 se volveu a limpar... non correspondía alí, pero unha parada rápida na alvariza, devólvelle a súa grandeza.

Día 11 de xaneiro de 2021

Día 11 de xaneiro de 2021

O máximo esforzo neste elemento do noso Patrimonio acaba de rematar: un obradoiro de pedra seca e intervención artística dirixida por Lucía Loren, artista especializada en arte ambiental e coordinada pola mediadora cultural independiente Natalia Balseiro. 
Efectivamente, con esta intervención, a alvariza de Bustelo subiu dous chanzos de golpe grazas a implicación de varias administracións e, sobre todo, boa vontade dunhas 20 persoas que lle adicaron o seu esforzo de sol a sol durante o mes de maio de 2022.
Cousas así, aínda me fan crer...

Obradoiro de pedra seca e arte contemporánea: 
alvariza de Bustelo de Fisteus 23 maio-3 de xuño de 2022















Si, unha abella solitaria contoume que si, que estaban contentas...
O mundo das abellas solitarias é moi curioso; as femias non teñen contacto coas crías, non pruducen mel, nin viven en grandes colonias. De xeito aproximado o 90% das abellas do mundo son solitarias. Agora, algunhas atoparán acougo na estrutura de Lucía na alvariza de Bustelo de camiño os cumios montesíos do Caurel.

O último impulso: 2 de xuño de 2022







Cada vez que suba á Seara, ou ás montañas... escaparase un sorriso ao pasar por Bustelo. 
Grazas romántic@s.
Punto e seguido. Seguinte parada 0 mimosas...