lunes, 3 de diciembre de 2007

O TÚNEL DE MONTEFURADO. ENXEÑERÍA ROMANA EN QUIROGA.



Publicado no diario O Sil en Decembro de 2007.


A verdadeira conquista militar romana destas terras comezou tamén coas chamadas Guerras Cántabras, iniciadas definitivamente por Augusto no ano 29 a.C e que conclúen no 16 a.C. Unha vez rematado o sometemento dos pobos indíxenas do noroeste, despois de 200 anos de presenza dos romanos na Península, o proceso colonizador estendeuse durante máis dun século, convertendo esta zona nun inmenso couto mineiro romano.
Roma explotou intensamente as riquezas minerais de Galicia seguindo as indicacións do procurador metallorum, figura que miraba polos intereses do imperio e empregaba man de obra alóctona composta por milleiros de escravos, o que amosa un gran sentido político, que realizaron importantes obras aínda vistas dende a perspectiva actual; a explotación das Médulas de Carucedo e a desviación do leito do río Sil mediante o túnel de Montefurado en Quiroga, son bos exemplos. Daquela e para facernos unha idea, Plinio o Vello calculou que a finais do século I d.C, Roma recibía anualmente do NW peninsular cantidades de ouro do orde das 6 Tm.
A profunda pegada do mundo romano faise patente na actualidade cando observamos o impresionante legado arqueolóxico desta época, composto en Quiroga, por un complexo tecido de máis de trinta explotacións mineiras de distintos tipos e unha vintena de asentamentos fortificados relacionados coa actividade mineira.
Como dato curioso e ilustrativo da importancia que tivo o beneficio do ouro ao longo da Historia, hai que destacar as observacións feitas no seu traballo polo xeólogo alemán Guillermo Schultz, que percorreu Galicia durante os anos 1832 e 1833, descubrindo a presenza das denominadas “aureanas”, mulleres que se dedicaban á obtención de ouro por batea na cunca do Sil ao seu paso por Quiroga, sobre todo en Montefurado.
De todos estes restos chegados ata nós, destaca pola súa importancia e grandiosidade, o túnel de Montefurado, principal elemento dun xigantesco complexo mineiro contemplado como un dos grandes logros da enxeñería romana. Nesta ocasión a base principal dos traballos consistiu en desviar o curso da corrente nun treito que coincidía cun amplo e acusado meandro areoso, que deste xeito quedaría libre para recoller máis rápido e con maior facilidade do seu leito desecado as areas de ouro que arrastraba e aínda arrastra o lendario río.
Unha serie de investigacións para a confección dunha memoria presentada no ano 1995 para acadar a declaración do Túnel de Montefurado como “Bien de Interés Cultural Nacional”, revelaron que o emblemático túnel quirogués construído polos romanos a comezos do século II d.C, durante o mandato do grande Trajano, é o túnel artificial de maiores dimensións e máis antigo dos abertos na Península Ibérica e un dos poucos realizados polos romanos en todos os territorios que chegaron a ocupar.
A recoñecida “auri sacra fames”, que caracterizou a administración romana, fixo que esta non se detivera diante das dificultades impostas pola natureza, mesmo cando, como no caso de Montefurado, precisaron do cambio do curso dun gran río para beneficiarse do ouro das súas areas. Para materializar o proxecto, perforouse o macizo rochoso cun oco o bastante grande como para que collera todo o caudal. As dimensións do túnel, sobre as que moito se leva especulado, dan unha idea do colosal esforzo realizado; tiña unha lonxitude aproximada de 120 m, ata o derrubamento accidental provocado por unha enchente no ano 1934, que o deixou reducido aos 52 m abovedados que ten na actualidade.
A anchura media é de 20 m, e a altura tamén está próxima aos 20 m, dos que 12’5 atópanse baixo a auga aínda que na actualidade despois de ter elaborado unha topografía do fondo pódese observar unha importante acumulación de canto rodado na boquilla de entrada e de grandes bloques na de saída.
Probablemente o inmenso oco, hoxe de formas suavizadas pola acción da auga durante algo máis de 1800 anos, fora escavado empregando a denominada “técnica do lume”, consistente en quentar a rocha ata acadar temperaturas moi altas para despois arrefriala con auga e que a brusquedade do cambio térmico rachara de xeito fácil e inmediato o macizo rochoso, para redondealo posteriormente con ferramentas metálicas, cuxas pegadas poden observarse aínda agora nalgúns puntos.
Semella indubidable que as dimensións desta empresa requeriría a presenza dun importante número de traballadores; sobre a localización destes as noticias son mínimas ou nulas e as que hai parecen responder máis á lenda que á realidade. Segundo Madoz, na aldea de Sesmil (á que daría nome Seismil), actualmente pertencente a parroquia de Santa Isabel da Enciñeira ao sur de Montefurado, sinala a tradición que sería o lugar onde se asentaría a lexión que supervisou os traballos de perforación e posterior beneficio mineiro.
Constaría o continxente de 6.000 homes, dando polo tanto orixe ó topónimo. Topónimo que, por outra banda, orixinaríase segundo Nicandro Ares Vázquez (Toponimia do Concello de Quiroga. LVCENSIA. Nº12-LUGO, 1996) como antropónimo gótico Sisimirus/Sesmirus. Conxecturas á parte, resulta unha crenza popular encantadora e non pode xulgarse como imposible: a aldea de Sesmil está próxima e domina toda a explotación mineira e non podemos esquecer os testemuños de varios veciños que falan da existencia de “especie de sepulturas” coas súas correspondentes lápidas en lugares dedicados ao cultivo do viñedo.
En canto ao funcionamento do complexo, hoxe en día pódese especular coa existencia dunha serie de estruturas desaparecidas durante a construción da estrada N-120, sen que quede ningunha constancia delas máis que imaxes confusas, datos imprecisos e a memoria dos vellos, que falan da presenza no contorno da boca do monte de varias canalizacións, que inevitablemente nos levan a manexar a hipótese da posible existencia dun sistema composto por una presa e unha ou varias canles que lles permitirían desecar o interior do túnel onde quedarían depositados todos os sedimentos arrastrados polo río, aproveitando ó mesmo tempo o oco como balsa de decantación.
Esta hipótese que pode semellar lendaria e con pouco fundamento, atopou un valedor na figura do enxeñeiro belga Henry Steven, que o 25 de abril de 1918, solicitou unha autorización para facer unha desviación do río Sil, en Montefurado, “dejando el cauce seco durante el verano empleando un canal y túnel abiertos de antiguo construyendo unha presa en el origen del canal situado auguas abajo de la estación de ferrocarril de Montefurado”. Segundo consta no arquivo do Ministerio de Fomento (antigo Ministerio de Obras Públicas, Transportes e Medio Ambiente), nun “Proyecto de terminación de las obras de desviación del río Sil en Montefurado”, do enxeñeiro Antonio del Águila y Roda e do que era peticionario o mencionado Henry Steven.
A Historia do Túnel de Montefurado, detida durante uns cantos séculos, toma novos pulos na primeira metade do século XX, xa que o día 7 de novembro do ano 1934 recibiuse unha orde telegráfica na Dirección Xeral de Obras Hidráulicas ó enxeñeiro xefe dos Servizos Hidráulicos do Miño para que con toda urxencia procedera a enviar ó lugar onde se afundira o túnel persoal para tomar, de xeito inmediato, as medidas pertinentes.
O motivo, como xa se apuntara, foi unha forte enchente do río que propiciou o afundimento da boquilla de saída ocasionando un tapón de grandes rochas que impedían o paso normal da auga, como consecuencia o río retornou ao seu primitivo leito asolagando todas as terras de laboura que co paso do tempo os veciños foran instalando nos fértiles sedimentos do meandro desecado.
A data fixada para o inicio das obras foi a primavera de 1935, pero a comarca sufriu un persistente temporal de auga que facía moi perigosas as tarefas de desentullo, e atrasou o arranque do traballo ata o mes de maio do mesmo ano. Despois de numerosos atrancos, Guerra Civil incluída, a auga non volvería a circular normalmente polo túnel romano ata despois de 1941.
Á esquerda do Montefurado, existe unha galería de 145 metros de lonxitude cunha anchura de 3’30 m e unha altura de 3’90 m, que mantén as medidas da sección en toda a bóveda e que do mesmo xeito que a obra romana, tamén atravesa a montaña. Hai quen afirma que podería tratarse dun primeiro intento para desviar o leito do río que non daría os froitos apetecidos; pero isto semella pouco probable tendo en conta a enorme pericia dos romanos.
Unha serie de testemuños actuais parecen demostrar que o pequeno túnel sería unha das obras emprendidas polo enxeñeiro belga Henry Steven no ano 1918 para intentar cambiar novamente o curso da auga. Cabería tamén engadir a posibilidade de que esta nova perforación formara parte das obras destinadas a arranxar os danos causados polo derrubamento de 1934 como consecuencia da enchente do Sil.
Ademais das importantes tarefas para o aproveitamento das areas arrastradas polo río, atopamos no contorno do antigo leito outro tipo de prospeccións de menor importancia e que normalmente pasaron desapercibidas. Os restos das labouras mineiras menores atópanse completamente sepultadas pola vexetación acumulada, aínda así apareceron varias galerías de mina abandonadas aos poucos metros do seu inicio. Algunha destas catas semellan aparecer indicadas nun impreciso esbozo do Túnel de Montefurado realizado por Manuel Amor Meilán no seu apartado da Xeografía do Reino de Galicia.
Na zona de Montefurado a actividade mineira non se reduce só ao contorno inmediato do túnel, existen varias explotacións auríferas sobre aluvión de distintas proporcións e de adscrición cultural romana. Resultaría prolixo realizar unha análise pormenorizada de cada unha delas, pero como complemento cabería citar as máis salientables.
No Hermidón, parroquia de Montefurado, hai restos dunha explotación sobre aluvión nunha zona moi alta e na que aínda se poden apreciar perfectamente as técnicas de extracción empregadas. No lugar coñecido como A Veiga, localízase unha explotación similar á anterior. A mesma aldea de Montefurado aséntase sobre un complexo mineiro de considerables dimensións. Un pouco máis afastado, pero dentro da mesma área, na parroquia de Vilanuide aparece a explotación de A Cabeza, e na beira do río outras dúas, unha delas de considerables dimensións. Tamén en Albaredos e Sesmil, podemos observar restos de explotacións do mesmo tipo.
Ligados ao desenvolvemento dos traballos desta intensa actividade mineira existía unha rede de asentamentos fortificados de tipoloxía castrexa. Baixo o lugar do Hermidón (parroquia de Montefurado) xusto enriba da boca do monte, atopamos un xacemento en boas condicións de conservación. En Anguieiros (parroquia de Montefurado), aparece un asentamento tipo castro de considerables dimensións, situado sobre un pequeno outeiro no que aínda poden contemplarse espectaculares aterrazamentos. Tamén en Vilanuide existe un asentamento de características similares.

martes, 31 de julio de 2007

Lembro perfectamente o mes de setembro do ano 2006, chegaba contento pero desfeito do Muztagh Ata; non, non foi a montaña... De todas as posibilidades desenvolvéronse as peores previsións.

Agora marcho outra vez, non sei moi ven a onde, pero marcho coas cousas collidas con alfinetes... o destino dirá. As urxencias históricas xa non me preocupan tanto, alí vou eu despois dun mal inverno no que non fun quen de definirme e sabendo que tiña que facelo.

A Mezquita Roxa de Rawalpindi agardaba con sorpresas para as datas previstas, non fun quen.

lunes, 30 de julio de 2007

Novamente 11 minutos, de xeito aproximado claro. Interesante: -Onde vas de vacacións este ano. -Pois polo de agora a ningún sitio... Colleume por sorpresa... tería que dicir: -Non vou a ningún sitio, rompín e aínda non conseguín volver. Teño que empezar de cero. Esa e a verdade. 
Eu tiña que estar en Paquistán, o pais está revolto pero tiña que estar alí... a culpa e do inverno, non pasei un bo inverno.

Corpo contra corpo,/ pel con pel,/ luz do sol de media noite,/ murmurio de auga./ Non hai tregua,/ racha o silenzo,/ sen prisa,/ as cousas pasan,/ quedará o sangue...

jueves, 26 de julio de 2007

A que sabe o aire sen osíxeno?. Lembras...



Cando miro aquí recordo perfectamente o sabor característico do aire enrarecido.


Descansa o corpo que estivo do outro lado da liña vermella, na "zona da morte" que dirían os grandes. Na cabeza un montón de paxaros. Por moito que imaxinara non sabía o que estaba por vir; dor ata romper e ter que volver ó principio con moitas posibilidades de non chegar de novo o mesmo punto. Aí andamos...


-E que pasa?. -Pois nada, non pasa nada. Cada quen que aguante do seu.

miércoles, 18 de julio de 2007

lunes, 16 de julio de 2007

De pronto, véxome novamente nunha parede loitando contra o meu interior. Nalgún instante, dos que duran uns segundos síntome en paz. Boca seca, mente baleira, non estás... só rocha, pel, suor e liberación. Lembro un día lonxano: -igual non volvemos nunca máis ó lugar encantado, -non digas esas cousas.... Tardei, pero volvín e sentinme viaxeiro; a distancia non importa, és viaxeiro cando podes mirarte dende fora.

martes, 10 de julio de 2007

E rozas o meu brazo,/ man de xeo que di pouco,/ nada./ Máis do que eu pensaba,/ sabes que a ferida é fonda,/ xa non hai sangue pero dura,/ testemuña cega e muda do medo,/ medo a saber quen és,/ medo a escoitar a voz que berra no interior,/ medo a non querer oír con claridade, /medo a lembrar cousas que eu non vivín,/ medo...,/ frío..., /escuridade...,/esquecemento.../ E véxote enteira, sen esquinas,/ miro e véxote enteira...



Once minutos, máis ou menos, como se non tivera pasado nada, sén dúbida é o mellor.  En agosto, si, en agosto; pero non irei na procura do xeo a ningures, -por que?, -porque estou roto. O aire que non é aire negariase a entrar nos meus pulmóns. Farei algo para min: non irei en busca do frío.

lunes, 2 de julio de 2007

Creo que foi algún diaño o que dixo: La palabra es plata, pero el silencio es oro. Entón haberá que calar...

domingo, 1 de julio de 2007

Bermello pálido,/ luz sen brillo,/ forza esmorecida,/ brétema que non remata,/ recunchos negros, non grises./ Agardo,/ que?,/ agardo nada...

Algún día:


Vólvome home lento, percorro o mesmo camiño en sentido contrario, recollo en anacos os soños de xeo, neve e rocha, lembro o aire que non se pode respirar; lonxe, só, feliz...

viernes, 29 de junio de 2007

Saber adaptarse ás circunstancias é signo de intelixencia. Hai quen se empeña en demostrar todo o contrario. Buscando cousas nos recunchos máis apartados da mente, atopo sempre recordos que non me gustan e que teño que afastar rápido para non laiar. Definitivamente estou volvendo ás orixes, percorrendo chanzos que xa tiña percorrido, onde xa disfrutara e volvo a disfrutar.

Que paz....


domingo, 17 de junio de 2007

Como cambian as cousa, a semana pasada estaba nas montañas onde se forxaron os soños, hoxe escribo nada.

Capturar o tempo...

sábado, 16 de junio de 2007

Todo lo que te viene caído del cielo, pierde inmediatamente interés. Pero si uno permanece con los ojos bien abiertos, puede seguir descubriendo cosas nuevas durante toda la vida. Kurt Diemberguer. El séptimo sentido.

viernes, 15 de junio de 2007

Miro azul escuro, case negro./ Logo horizonte semitransparente,/ cheiro a terra mollada despois da tormenta,/ gotas que esbaran nas follas de flores impensables./ Existen, mais non parecen deste mundo./ Soño./ Vivo./ Por que e como?./ Importa pouco./ Escoito ecos perdidos no aire,/ deixa, non te molestes, xa pasa... É algo parecido o da: lluvia andante semiparalela. Caer e volver a levantarse sen temperatura... recuperar, a pouco a noción de vida para mancarse o menos posible.

jueves, 14 de junio de 2007

Miro, azul escuro, case negro... Por que?, por todo e por nada. Tiven noticias da xente do grupo do Muztagh Ata, mesmo o escalador maldito apareceu novamente. Risas, claro. Volver?, algún día. Preciso restaurar o fondo, non teño nada só as gañas de non saír da espiral. Fixen unha promesa. Fágome preguntas, pero xa non estás, mellor dito, estás menos. Non correspondía.

miércoles, 13 de junio de 2007

Levo varios días dándolle voltas, si, volvín ó principio: son como un pequeno o que hai que ensinarlle todo de novo, só que teño corenta anos. Vin as montañas, canseime, sentín nostalxia, incertidume, soidade... xa casi non apareces, mágoa. Tamén sei que hai cousas que non dependen de min, pero unha vez que pasou o tempo o sentimento que me queda é que foi algo sen rematar; unha loita inutil perdida antes de empezar. Desprezo o mundo que está por baixo do mundo, sei que existe, é negro e desesperante, pero tamén se pode ser civilizado. Eu non tiña por que salvar a nadie, as cousas danse por si mesmas, ou o que é o mesmo: o marxe de cambio é mínimo, xa mo advertiron moito antes de chegar o fondo. Por ir, quedei prendido, como as nubes que se agarran ós cumios das montañas máxicas e estragan intentos inhumanos por chegar o máis alto, ó punto onde estás morrendo. Que queda?, agardar a que as cousas se recompoñan e volver a entrar, ou tal vez non pasar de aí... Mira, volvín a verte, escoitaba claramente a voz que non ten prezo...


jueves, 7 de junio de 2007

Onte foi un día complicado. Os meus temores tiñan fundamento, cando fuxín era por algo, sabía que pola contra non curaría xamais. Volveron todas as pantasmas, a sensación de ter deixado algo sen rematar é insoportable. Polo demais, foi como si non tivera pasado medio ano e non sucedera nada... non entendo. Hoxe caminarei novamente cara as montañas, aquelas onde empezou o camiño: sinto que é como volver a empezar, ou é que estou recollendo as velas para descansar definitivamente... Empezar e acabar nos mesmos sitios, quen sabe?. Recoñezo que agora, neste preciso momento, non sería capaz de entregar o suficiente para soportar unha montaña grande; os recordos son bonitos, pero é preciso ir con todo ben amarrado, sen lastre... deixémolo en que, sinxelamente, non foi un bo inverno!.

domingo, 3 de junio de 2007

Non hai volta atrás, pero pódese mirar o camiño percorrido para tratar de ver algo... Non estou seguro, creo que unha volta as orixes non viría mal agora; debo baixar para tratar de subir outra vez, tendo en conta que é posible que veñan mal dadas. As orixes?, as orixes son estas:

 
Siiiii¡¡¡, é precario... subimos, baixamos, subimos; andivemos un camiño incrible, non pensábamos que fose posible, só na nosa imaxinación podía ser. Todo se volveu moito máis complexo:


O curso das cousas é impredecible. Ata o teu paso foi así, casi como si non correspondera... correspondía?, coido que non.


Volverán os días sen fin,/calor, /xogo sen sentido coñecendo meses antes o final,/ bonito,/ frío,/ lonxe,/ soños equivocados,/ preto,/ frío,/ caer e volver a levantarse sen temperatura./ Impulso?, golpe final?.


miércoles, 23 de mayo de 2007

Costou, pero creo que xa volvín. Non me arrepinto de nada, varias manchas tirando a negras non teñen porque rematar coa vida; agora xa sei que non me soltarás. Quedara prendido nas ramplas do Aconcagua, quedei prendido dela... sufrín no Muztagh Ata por burro, a pegada é fonda.  Que podo dicir: volvín rir tranquilo, sentín outra vez cansanzo, dormín novamente baixo as estrelas; dentro da "carpa" roxa semellou como si non tivera pasado o tempo, eu seguía alí arriba, os meses de setembro a abril non existiron. Parece complicado pero é o mundo máis sinxelo, é o meu mundo; xa non teño a misma forza pero podo disfrutar igual ou máis que antes. Volvo a ver polos meus ollos. Esta é unha das probas:


Grazas polo voso regalo.


 





lunes, 14 de mayo de 2007

Volvín a rocha, sentín o vento na cara e notei como moitas outras veces que faga o que faga aí está o meu sitio.

Por fin, 21 quilómetros correndo a ritmo de carreira dan para coñecer partes do teu corpo distintas, é máis mental que físico. Resultan máis duras as probas de orientación de dúas xornadas. Estou contento por como foi. Fago cousas, teño proxectos pero falta algo...

domingo, 6 de mayo de 2007

Agora está claro, si hai alguén que pode cantar así e porque Deus existe. Non interpretou Heru Katsir, a verdade e que dentro deste concerto non viña a nada, porén nunha peza de violonchelo apareceron as inquedantes notas desta melodía, a verdade e que non me imaxino como será escoitar en directo este tema e ver a cara de dor dun músico que transmite, fundamentalmente, alegría. Algo subxectivo, claro: Heru Katsir, adicada o seu irmán Onno, é a peza máis dura e que mellor transmite a dor de toda a historia da música. Polo demais, alí, xunto a eles, nunca me faltará de nada, aínda que o silenzo forme parte das nosas conversas, o pasado de cada un pesa, pero aquí non me equivoquei. Segues estando!, non entendo por que, pero hai días de penitencia.

jueves, 3 de mayo de 2007

Oirei por fin, en directo, o laio que ven do interior do espíritu, espero escoitar algo máis aló dos sentidos e das dimensións coñecidas, fora desta merda... Por debaixo deste mundo hai outro mundo, queda claro, pero por riba tamén hai outro.


lunes, 30 de abril de 2007

Volvín alí e xa non estabas, a partir de agora ó Muztagh Ata faltaralle algo; ó Pai da Montañas de Xeo, malia as súas fondas feridas, semella menos frío . Faleille con paixón da miña viaxe ós Celtas, gustoume volver a ve los. Alégrome de que a miña xente atope o seu sitio. Sinto pena polo pasado pero o tempo non se detén, canto vivimos!. Faltarían detalles pero podo lembrar cada un dos lugares percorridos con eles durante unha chea de anos, agora algúns seguimos a percorrer xuntos a vida; sei que alí nunca botarei en falta nada.

miércoles, 25 de abril de 2007

Si, si. Desconcertado estaba el diablo, y sintió el horror que la verdad oculta, y vio la virtud en su cuerpo de The Crow). Non teño moito que dicir, entón reflexiono sobre cousas demasiado góticas. Volvín á miña monotonía, sempre a mesma rutina, todo cronometrado; está comprobado que non podo saír do guión. O mundo por debaixo do mundo existe, pero tamén hai outras cousas.

lunes, 23 de abril de 2007

Canto tempo pasou?. Gustaríame que todo volvera a ser así. 
Estaba tranquilo, con esa tranquilidade que só se acada cando o único problema que tes é escalar... máis alto, máis forte. Iremos aquí, alí, metros, frío, números, letras, signos... non desprezo, dor, corpo esnaquizado, mente rota... 
Non me soltes!.

miércoles, 18 de abril de 2007

Xa hai uns días que podo ler, é outro desperfecto restaurado. Faciame falta. Dende o Sol do verán, non volvera a ler nada concreto. Hala! O Sol do verán... quen me mandaría... era bonito. Pasa o tempo, non sei que facer para escoitar; cando corro sinto, pero non é suficiente. Os demos agora si que berrean, antes susurraban. Xa me gustaría volver... non é posible. Afronto a situación con tranquilidade, como se agarda unha oportunidade no último campo da montaña. Volverei, claro que volverei, pero con calma... agora xa non hai xogo bonito.

martes, 17 de abril de 2007

Estou cerca pero separado por unha distancia como de aquí a China: é dicir moi lonxe. Nalgúns momentos esta unidade de medida serviu para indicar esto, ja, ja... Sempre teño presentes cousas así e non sei moi ben o porque.  Trago todo sen interese e non son capaz de sentir que teño que volver ó xeo, ós solpores máxicos, as paraxes impensables, que debo cruzar novamente a liña... porén sei que a búsqueda do sétimo sentido non é algo que poda forzarse, so cabe agardar. Lembro, como decidín ir ó Muztagh Ata...?, foi curioso: escoitei, alto e claro... só pasaron minutos ata que puxen todo en marcha.

lunes, 16 de abril de 2007

Quixera escribir que todo está ben, que marcho outra vez á montaña. Agora xa sería tempo de porse en marcha, xa hai saídas garantidas, 19 de xuño GII, como estaba previsto. Non escoito nada, como escoitei outras moitas veces. Parece normal despois do que pasou aínda que razonablemente sería o momento de fuxir canto máis lonxe e máis alto mellor, pero ollo, hai que escoitar. Agora está calado. Teño días, pero o máis probable e que marche ó Caucaso: sen chegar a oir nada é o que máis me apetece este ano. Será un xeito "suave" de non saír da espiral e agardar tempos mellores. 
Por certo, despois de casi un ano, onte volvín a escalar na rocha, dame mágoa mirar atrás, porén non teño ningunha presión.

martes, 10 de abril de 2007

Todo pasa rápido, até o malo. O menos malo destes días sen sentido foi a conversa que mantiven o domingo pola tarde cun aspirante a subir ó Aconcagua. ¿Qué buscará alguén así nesta montaña?... xa, xa: o meu foi unha fuxida, como sempre. Este semella non ter que fuxir de nada... Onte volvín a neve, agora alí sempre aparece a mesma pantasma, resulta incrible. Disfruto coa estancia e coa actividade pero a súa presencia acode puntual á cita para motificarme, era o único que faltaba. 
A tendencia do ser humano a meter a pata multiplícase no meu caso, como sempre, por 1000: só agardo non equivocarme demostrando dunha vez por todas que aínda me resta algún sentido, xa non pido o sexto ou o séptimo dos que fala Kurt Diemberguer, falo do común, que non é o máis común na miña persoa. Non andar a enredar semella o máis oportuno, son tan terco que volverei chocar...

miércoles, 4 de abril de 2007

Virán mal dadas, iso é o natural na vida. Aínda así non me asustarei e procurarei rir todo o que poda. Estou canso de ver sufrir á xente pola saúde... non hai nada que facer máis que aguantar e aguantar... necesitaba alguén forte. Agora xa dá igual. Máis preguntas: poderei volver ás grandes montañas?; igual non, pero xa sempre soñarei con solpores e menceres máxicos que tinguen de rosa a neve e o xeo. Hoxe son pesimista... Despois de moitos días volvín a ver a lingua de trapo... nin eu mesmo estou seguro de non ser quen de atravesar a raia vermella... pero?... mellor deixar as cousas como están. E verdade que neste caso teño ventaxa: coñezo á maravillosa virulillas de ollos verdes... que está lonxe e presente ó mesmo tempo.

miércoles, 21 de marzo de 2007

Hoxe é o día da poesía, non sei escribir poesías, traerei unha imaxe, si, traerei unha imaxe... na neveira do meu irmán, composto con palabras magnéticas cada vez podo ler: Fría niña / dentro corazón.



Perdón, son un ladrón de fotos sorprendentes, esta é da páxina de Josune Bereciartu. Non vos enganedes, parece unha imaxe pero é unha poesía.

domingo, 11 de marzo de 2007

Non penso… só, sen corda e con bota dura á placa da Pena da Aiga. Cabeza vacía e boca seca. Ti non estas aí arriba. Son un can, lembro o abismo frío dalgún corredor, noutro tempo, só e sen corda, fundido coa neve e o xeo, sen dor. Si algún día me soltas, quero que esta sea a foto: é sinxela, non ten nada, está vacía, non dá medo, nin vértigo, non estou arriba, nin ten neve e moito menos xeo, levo roupa normal, estou tranquilo... pero alguén entenderá:


jueves, 22 de febrero de 2007

Sol, neve, moito frío... a vida que pasa. Perdín a cámara dixital coa que atravesei o mundo. Aínda así veño satisfeito. Hoxe almorzo coa nova da enfermidade de alguén que compartíu moitos momentos comigo no monte, aquel que respondeu a miña pregunta: -por que fas covas?: pola cobiza. Pola cobiza da súa beleza, por solpores máxicos ás saídas, por viaxes impensables... todo se perde pero segue aí. Aquelas cousas axudáronnos a ser o que somos: eu un día cando saín da travesía de Valporquero con eles, quixen ver máis, quixen unha vida distinta, no momento de elexir, xa sabía que pola noite tamén se camiña: -e ti que queres ser de maior, -eu quero ver o mundo dende arriba. 
O desenvolvemento das cousas está a demostrar que hai que rir tódolos días, que o final do camiño está aí, o malo e que un non pode elexir cando e porque se sinte ben ou mal. Malia a que queda moita xente preto, o final do meu camiño igual estaba no Pamir, se fora can, como volvo a ser agora seguro que daría algún paso máis despois de estar xa lonxe da raia vermella. E seguro que aínda que non son de moita risa, quedaríame cun sorriso nos beizos... é unha postura egoista porque así mancas ós demais, pero son dous días. Que va! non son ideas suicidas é a vida e o compromiso comigo mesmo... xa sabes: y si tengo miedo, que no lo tengo, susurro y pienso.

sábado, 3 de febrero de 2007

Hoxe leo: El mal más extendido es la pereza mental, pensar es doloroso. Nadie quiere llegar a conclusiones. As conclusións son difíciles de acadar, a min casi me custan a cabeza e aínda aí andamos, atando cabos para descansar ou morrer de pena, pero pasa o tempo e que non che quepa a menor duda de que chegarei a unha conclusión. Pode ser máis ou menos penosa, pero chegarei... debo deixalo xa pero non podo, quero medir a pena que non se irá nunca por moitas cousas distintas que chegue a facer: o xeo azul existe, os solpores en altura mirando montañas máxicas existen tamén, existen lugares tan fermosos que fan chorar só cunha mirada, fendas de glaciar, xentes humildes e lonxanas, o muecín chamando ó rezo misturado cunha música arrepiante, o esforzo, a fame e a sede, o medo a quedarte alí...

martes, 23 de enero de 2007

Leo: Las palabras más románticas surgen/ cuando dos amantes se miran/ se desean y simplemente/deciden no hablar. Da obra de Victor Samarkanda, Palabras desnudas. Hoxe foi un día especial porque tamén leo: Deixa-la mente esquecida en barbitúricos/aparta-la vida de súpeto,/cancións xa mudas para sempre... Isto soame de algo... E máis aínda, xa podes ver, foi dura a mañá: Vida xa morta,/ polo vicio de amar con paixón a morte cada minuto da vida... Como dixen máis arriba, alguén que eu coñecía diría: hay que joderse.

domingo, 21 de enero de 2007

A DELGADA RAIA VERMELLA

Pubilicado no diario O Sil.
Do 23 de agosto de 2006. Diario da expedición ó Muztagh Ata (7.548 m.) 2006.

Pode parecer algo raro pero non foi unha noite de moito sono, a ansiedade superou o cansazo; a conciencia está tranquila, hai alegría nos membros da expedición, pero… sempre é o mesmo, a mente do ser humano non acouga; igual non era o día, non estábamos ben aclimatados, é demasiado para nós… non, non e non: o esforzo realizado na tentativa estivo ben e o planeamento tamén, o tempo non. Rematou. No almorzo reina a alegría, todos estamos satisfeitos de como saímos da montaña e nas facianas refléxase esgotamento pero tranquilidade. O resto da mañá dedicámolo ós preparativos para emprender o regreso, que xa toca. Primeiro facer contas para pagar ós sufridos porteadores, logo secar todo o material húmido despois de tantos días nos campos de altura, deixamos para a tarde o labor de ordenar o material colectivo.
Nesta mañá tivo lugar un dos feitos máis emotivos para min nesta expedición: Yertal, o pequeno kirguís que fixera boas migas comigo dende o principio, veu a reclamar o que lle prometera cando saïamos a polo cumio. Eu de broma intentei darlle caramelos e chocolate como o resto dos días, pero el sinalou o peto superior da mochila onde sabía que eu gardaba o meu avionciño de peluche azul, regalo de alguén que era moi especial. No seu día, aínda que non me fixeron caso, eu prometera que o ía poñer ben arriba… o Muztagh xa estaba na miña cabeza naquela ocasión. Yertal insistiu en sinalar o peto e eu saquei o avionciño para cumprir a miña palabra e regalarllo. Non poderei esquecer mentres viva escoitar as voces dos meus a 7.000 m, pero tampouco podo, nin quero, esquecer a mirada de gratitude deste neno de 10 anos cando lle din o peluche… agacho a cabeza para que non se me noten as bágoas nos ollos, Yertal nunca entendería porque choro; os nenos kirguises só choran cando a súa nai os obriga a lavarse nas frías augas que baixan do glaciar Kartamak… non valemos nada.



The plane of blue felt.

Aínda tiven tempo de mercar dúas pulseiras a outro pequeno dos que viven no base coa mediación do meu amigo nativo; que estará facendo agora?, son para alguén que é como un neno grande, cando lle contei que viña o Himalaia só dixo: -tío, tráeme algo. Segue preocupado polas dimensións destas montañas, e presume coa súa pulseira kirguís.
Nótanse os corpos cansados e hai que moverse a pouco, hoxe non irei ata as antenas para comunicarme: na miña cabeza estades, pero tampouco teño moito que dicir, mellor dito, diría tantas cousas que prefiro non dicilas hoxe.
Despois dun intento de sesta toca desfacer os petates que baixaron dos campos de altura. Cando nos decatamos está todo preparado e agarda outra cea copiosa, levamos varios días intensos sen comer practicamente nada. Outra velada para non esquecer e volta ó saco. Fóra está a nevar. Entro axiña en calor e síntome contento de estar vivo. Non sei como serán as cousas cando volva, pero agora estou vivo…
Que tal o espírito…?. Intentarei responderche. Cando realizas un esforzo moi grande e cruzas a raia que sabes que non debes cruzar, todo semella negro. Despois ven a baixada, sempre é desagradable ata que chegas ó Campo Base porque só queda un fío de forza que sae do convencemento interior que teñas. Normalmente cando te sentes a salvo e o osixeno volta a inflar os teus pulmóns ven a recompensa; por un intre que dura uns segundos é como si o espírito abandonara o corpo e puideras verte dende fóra: neste momento es realmente un viaxeiro. Logo ven a recuperación do esforzo físico, da desnutrición e da deshidratación… pero estas xa son cousas mundanas fáciles de solucionar. Non é doado vivir escoitando demos interiores que berran máis que a propia razón, pero na soidade dos campos de altura as veces pódese acadar algo de lucidez que permite un anaco de paz interior. A altura mata. Será suficiente?. Nunca é suficiente.
Onde está o límite?. As fortes experiencias son como unha droga que engancha. Cada vez queres máis, e máis forte. Pero na montaña, como na vida, si te pasas da raia, xa non podes volver. Agora o avionciño de Yertal xa non ten o mesmo significado para min, pero esas son circunstancias da vida e da delgada raia vermella. Ollo!, é delgada, pero non ten retorno…

Quiroga, 21 de xaneiro de 2007.