lunes, 14 de febrero de 2011

NA FERVENZA DE VIEIROS, SEMPRE...

Inverno, outono, primavera, verán... dá igual, alí está o tempo semella detido. Non se pode pasar cerca sen tirar unha morea de fotos.

Fervenza de Vieiros, augas arriba

Fervenza de Vieiros
Fervenza de Vieiros, augas abaixo

domingo, 13 de febrero de 2011

A PEQUENA INDUSTRIA DO CAL NO CONCELLO DE QUIROGA: OS FORNOS DE CEREIXIDO, PARADASECA, A SEARA E VILARBACÚ

Forno de Cal de Cereixido (Quiroga)
A presenza da rocha calcaria no chan de Quiroga é mínima, de todos os xeitos a estreita relación entre o medio natural e o home ao longo do tempo, propiciou que naqueles recunchos onde existen pequenas veas deste material ou no seu contorno, iniciouse unha actividade “industrial” relacionada coa producción do cal.

A tradición do cal no Concello de Quiroga lévanos ás parroquias de Cereixido, Paradaseca, A Seara e Vilarbacú, onde existiron e aínda se conservan restos dos coñecidos como “fornos de cal”, “caleiras” ou “caleiros”.

Estes fornos utilizábanse para obter cal a partir da pedra calcaria, sometendo esta a gran temperatura con chama viva. Este tradicional proceso deu orixe á palabra “calcinar”. O cal obtido sempre foi moi utilizado para facer argamasa ou cemento, pintar o branquear paredes, na agricultura como corrector da acidez do solo, para branquear a roupa, para fabricar papel e vidro, ou mesmo para curtir. Este enorme e variado labor era levado a cabo polo “caleiros”.

O forno de cal é unha construcción circular de muros de pedra, aberta pola súa parte superior, cunha única abertura ou boqueira na base do muro para introducir o combustible. Adoitaban facerse en terreos inclinados para aproveitar o foxo escavado e aforrar a construcción de parte do muro.

O proceso de fabricación do cal era sinxelo pero sacrificado: o caleiro ía colocando as pedras calcarias no interior do forno, deixando un amplo oco central para prender lume. Pedra a pedra ía conformando unha bóveda, rematándoa desde a parte exterior superior do forno. Para terminar, a abertura superior, cubríase con grandes lousas.

Pola boqueira inferior introducíase madeira para queimar ata completar o oco da bóveda formada polas pedras calcarias no interior do forno; o lume ardía durante unhas 60 horas, e mantíñase sobre todo con queirogas e toxos: unha única xornada consumía até 50 carros de toxo!. Semellante traballo precisaba de varias persoas, que ían facendo quendas de 4 horas, día e noite.

Finalizada a calcinación, o forno era arrefriado durante 3 días. As pedras sacábanse pola parte superior, xa totalmente brancas, pola calcinación, e eran comercializadas enteiras ou moídas e convertidas en po.

Forno de Cal de Cereixido (Quiroga)


Forno de Cal da Seara (Quiroga)

Forno de Cal da Seara (Quiroga)

Forno de Cal da Seara (Quiroga)